Goldstone Rapport brengt recht noch vrede

IMO Blog, 2009

In een opiniestuk in NRC Handelsblad op 3 november hekelde Dries van Agt het feit dat Nederland in de VN Mensenrechtenraad op 16 oktober tegen een resolutie stemde die de conclusies van het Goldstone rapport over de Gaza Oorlog onderschreef. Volgens de Nederlandse stemverklaring is de resolutie 'niet bevorderlijk met het oog op de inspanningen om het vredesproces nieuw leven in te blazen', waarmee Nederland volgens Van Agt een 'onzalige tegenstelling tussen recht en vrede' suggereert. De Nederlandse tegenstem tegen de resolutie over het Goldstone rapport zou indruisen tegen Nederlands eigen beleid om straffeloosheid van oorlogsmisdaden tegen te gaan, en tegen Verhagens eigen uitspraak dat er geen vrede mogelijk is zonder gerechtigheid. Het rapport van de commissie Goldstone is volgens hem gedegen, accuraat, en uitgevoerd op basis van een evenwichtig mandaat en "onder leiding van één van 's werelds meest gezaghebbende juristen wiens integriteit boven iedere twijfel is verheven."


Op de gedegenheid en objectiviteit van de commissie Goldstone en haar rapport valt wel wat af te dingen. Eén van de commissieleden sprak al voor het onderzoek begon een oordeel uit over de 'Israëlische agressie' in Gaza. De commissie kreeg haar mandaat van de VN Mensenrechtenraad, die zelfs door Ban Ki-Moon is gehekeld voor haar sterke focus op Israël in vergelijking met andere landen en misstanden. Terwijl Israël ritueel op iedere zitting wordt veroordeeld, en er voor de bezette gebieden een speciale mensenrechtenrapporteur is, worden notoire mensenrechtenschenders als Soedan, Zimbabwe en Wit-Rusland doorgaans ontzien, en tot een veroordeling van een Arabisch of islamitisch land komt het sowieso nooit. Met Libië als voorzitter en leden als Iran en Saoedi-Arabië is natuurlijk ook geen recht te verwachten. De opdracht van de Mensenrechtenraad hield in om alleen Israëlische oorlogsmisdaden te onderzoeken, en Goldstone heeft zijn opdracht zelf verruimd om ook oorlogsmisdaden van Hamas mee te nemen.

Ondanks deze uitbreiding is het rapport zeer gekleurd. Het is voor een groot deel op Palestijnse bronnen gebaseerd, zoals het Palestinian Center for Human Rights (PCHR) en TWATHEQ, een organisatie die door Hamas is gecreëerd en direct onder haar toezicht staat. Uit vergelijkingen van de lijsten van omgekomen Palestijnen die het Goldstone rapport als burgers classificeert, met de dodenlijsten van strijders op de websites van Hamas en Islamitische Jihad, blijkt dat honderden namen op beide lijsten voorkomen. Op de weblog Elder of Ziyon is een lijst gepubliceerd van liefst 349 namen van Palestijnen die als 'burgers' op de lijst van slachtoffers staan van het PCHR, maar die ook voorkomen op diverse lijsten van Palestijnse gewapende groeperingen. Zo wordt de politiemacht, die op de eerste dag zwaar was getroffen, als civiel beschouwd, ondanks duidelijke bewijzen dat minstens driekwart van hen ook bij een van de gewapende groeperingen, meestal de Al Qassam Brigades, was aangesloten. Volgens de definitie die sommige organisaties geven van een strijder en een burger is een ieder een onschuldige burger die niet op het moment dat hij door Israël wordt getroffen oorlogshandelingen verricht. Dat maakt het welhaast onmogelijk voor Israël (en voor ieder ander land) om tegen een guerrillaleger of terroristen te vechten, omdat zij de vijand niet openlijk tegemoet treden en vaak geen uniformen dragen.

Het Goldstone rapport heeft 36 incidenten tijdens de Gaza Oorlog onderzocht, en baseert zich daarbij voor een groot deel op Palestijnse ooggetuigen. Het Palestijnse Ma'an nieuws berichtte op 9 juni dat de onderzoekscommissie door Hamas werd gehinderd in het verzamelen van informatie; een team van 15 leden van haar veiligheidsdienst vergezelden de commissie, zodat de getuigen niet vrijuit konden spreken. Bij sommige incidenten waren aan Hamas gelieerde getuigen de belangrijkste gebruikte bronnen. Diverse bronnen weerspreken de beschrijvingen van deze incidenten, waaruit zou moeten blijken dat Israël het welbewust op de burgers van Gaza had gemunt. Het hoofd van Betselem heeft zelfs gezegd dat deze beschuldiging niet wordt gesteund door het in het rapport aangedragen bewijs. Andere critici wijzen erop dat bij de beschrijving van de incidenten steeds van het voor Israël negatiefst uitpakkende scenario is uitgegaan. Zo wordt de beschieting vanuit de lucht van een moskee beschreven terwijl daar een gecombineerde gebedsdienst werd gehouden en er zo'n 300 mensen binnen waren. De onderzoekscommissie vond geen bewijs van wapenopslag en er werd ook niet vanuit de moskee geschoten, dus was het Israël te doen om het doden van zoveel mogelijk burgers.
In een artikel in de Forward wordt een alternatieve verklaring gegeven.

But critics have also questioned whether the clear cut version of the attack that appears in the report is the whole story. According to Halevi’s research, as well as the investigative work of an anonymous blogger called “Elder of Ziyon” - both of whom crosschecked websites for Islamic Jihad and Hamas - among the 15 dead were six men who they contend were members of the Al Qassam Brigades, Hamas’s paramilitary wing.

Because the blast hit just outside the mosque, Halevi posits that it was perhaps a drone attack aimed at a group of militants meeting nearby. Because the mosque had unexpectedly combined its sunset and evening prayers that day, as the report itself describes, the Israelis might have come to the false conclusion that the mosque itself was empty, he speculated.

Ook Elder of Ziyon geeft alternatieve verklaringen. Dit zijn speculaties en we weten het dus niet, maar de commissie had het moeten uitzoeken. Zij had niet alleen van de idee uit moeten gaan dat Israël welbewust zoveel mogelijk dood en verderf zaaide, maar ook de idee in overweging moeten nemen dat Israël burgerdoden juist wilde vermijden en alleen Hamas c.s. wou treffen. Alleen dan kan van een objectief onderzoek worden gesproken met betrouwbare resultaten. De onderzoekscommissie leed in ernstige mate aan een tunnelvisie, en de getuigen die men hoorde, en andere bronnen die men raadpleegde, zijn daardoor gekleurd.

Deze bevooroordeelde houding blijkt ook uit de incidenten die men onderzocht (bijna allemaal betroffen ze Israëlische agressie) en wat verder allemaal in het rapport ter sprake komt. De commissie onderzocht niet alleen de Gaza Oorlog, maar velde ook een oordeel over Israëls juridische systeem, politieke cultuur, de gevangenen in Israël, situatie op de Westelijke Jordaanoever, vrijheid van meningsuiting in Israël (vreemd genoeg deugde ook deze niet en zouden tegenstanders van de Gaza Oorlog niet genoeg ruimte hebben gekregen om hun mening te uiten), en de situatie van de Bedoeïenen in de Negev. Zelfs het feit dat de Israëlische regering de subsidie hekelde die Europese regeringen geven aan organisaties als Breaking the Silence en Betselem en hen opriep daarmee te stoppen, werd veroordeeld. Ook de aanloop naar de oorlog en vooral de blokkade van de Gazastrook worden op een misleidende manier beschreven, waarbij alle schuld wederom bij Israël wordt gelegd en Hamas vrijuit lijkt te gaan. Terecht ervaren veel Israëli's het rapport als een regelrechte aanval op hun land en haar bestaansrecht.

Het harde oordeel over Israël staat in schril contrast met de milde houding tegenover Hamas en andere terroristische organisaties, meestal eufemistisch 'armed groups' genoemd. Men zegt wel heel makkelijk geen bewijs te hebben voor het gebruik van menselijke schilden door Hamas, terwijl Hamas leiders daar zelf meermaals openlijk toe hebben opgeroepen. (In een bekende videoclip roept een Hamasleider via de moskee mensen op om zich op het dak van zijn huis te verzamelen, nadat hij door Israël is gebeld dat men zijn huis zal vernietigen.) Het schijnt dat men pas van het gebruik van menselijke schilden wil spreken, wanneer er keihard bewijs is dat Palestijnen werden gedwongen ergens te blijven om Hamas te beschermen. Aangezien het getuigen niet in dank wordt afgenomen wanneer zij dit zouden toegeven, is het niet zo vreemd dat de onderzoekscommissie dergelijke bewijzen niet heeft gevonden (zie voor meer informatie hierover ook: "Goldstone Report inaccuracies, part 15").

Ook van de wapenopslag in moskeeën en andere civiele gebouwen zegt de commissie geen bewijzen te hebben, ondanks videobeelden waarop dit duidelijk is te zien, en diverse beelden waarop de secundaire explosies na een Israëlisch bombardement duidelijk zichtbaar zijn. De commissie had dergelijk materiaal op zijn minst moeten bespreken en aantonen dat het niet klopt, alvorens tot een dergelijke conclusie te komen. Het is onvergeeflijk voor een zogenaamd onafhankelijke en onpartijdige commissie om zoveel materiaal dat de eigen bevindingen tegenspreekt simpelweg te negeren. Niet verbazingwekkend, vond men ook geen bewijzen van het gebruik van ambulances door Hamas of misbruik van ziekenhuizen, dit wederom ondanks bewijsmateriaal waaruit het tegendeel spreekt, waaronder de informatie dat (een deel van) de Hamas leiding zich onder het Shiva ziekenhuis schuilhield, in de wetenschap dat Israël hen daar niet zou aanvallen. Als de bewering van de commissie Goldstone zou kloppen, zou Israël daar juist wel hebben aangevallen. Als dood en verderf zaaien onder de burgerbevolking het doel is, dan ligt een aanval op het grootste ziekenhuis van Gaza immers voor de hand. En als de burgers van Gaza het voornaamste doelwit waren, waarom dan honderdduizenden pamfletten boven Gaza verspreiden en een miljoen telefoontjes plegen om burgers te waarschuwen voordat werd aangevallen?

Dit zijn maar een paar voorbeelden uit een lange lijst van bezwaren, methodologische problemen en problematische bronnen die ernstige twijfels doen rijzen wat betreft de betrouwbaarheid van dit rapport. Dat in dit rapport, dat nauwelijks gebruikt maakt van Israëlische bronnen, vergaande conclusies worden getrokken over Israëls intenties en motieven en in feite het hele conflict en Israëls rol daarin, is niet alleen ongerechtvaardigd maar inderdaad niet bevorderlijk voor het vredesproces. Het is natuurlijk niet verbazingwekkend dat Van Agt cum suis dit rapport met open armen hebben ontvangen. Dat het mandaat voor dit rapport komt van de VN Mensenrechtenraad, die wordt beheerst door dictatoriale regimes die het zelf met de mensenrechten niet bepaald nauw nemen, zal hem worst wezen.

Van Agt heeft gelijk dat recht en vrede bij elkaar horen maar met dit rapport is noch het recht, noch de vrede gediend. Het helpt niet de straffeloosheid van oorlogsmisdaden tegen te gaan, maar bevordert dit door de misdaden van Hamas nagenoeg wit te wassen en het democratische Israël als schurkenstaat neer te zetten. Daarom is het goed dat Nederland tegen de resolutie in de Mensenrechtenraad en in de Algemene Vergadering heeft gestemd. De regering moet haar huidige evenwichtige beleid voortzetten en zich niet laten beïnvloeden door criticasters als Van Agt, in wiens ogen Israël altijd per definitie de slechterik is en de Palestijnen het onschuldige slachtoffer.

Tot slot wil ik erop wijzen dat Richard Goldstone niet eerlijk is over het doel en de status van zijn rapport.

Ours wasn’t an investigation, it was a fact-finding mission, (...) We made that clear”, zei hij tegen Forward, en: For all that gathered information, though, he said, “We had to do the best we could with the material we had. If this was a court of law, there would have been nothing proven.”
Goldstone emphasized that his conclusion that war crimes had been committed was always intended as conditional. He still hopes that independent investigations carried out by Israel and the Palestinians will use the allegations as, he said, “a useful road map.”

In het rapport zelf wordt echter veelvuldig van 'legal findings' gesproken en het verwijst naar zichzelf meermaals als 'investigation'.

Ratna Pelle

Meer informatie:
http://www.goldstonereport.org
http://elderofziyon.blogspot.com/2009_10_01_archive.html
http://elderofziyon.blogspot.com/2009_09_01_archive.html

IMO Blog Hoofdpagina

IMO Blog Archief