Gaza: NOS en NRC weer in de fout

IMO Blog, 2010

Een jaar na de Gaza Oorlog wordt door de media op geen enkele manier afstand genomen van hun wel erg 'betrokken' berichtgeving toen, waarbij journalistieke regels als hoor en wederhoor, niet liegen, alle relevante bronnen raadplegen en onpartijdigheid, werden geschonden. Wat betreft NRC Handelsblad en het NOS journaal is dit in uitgebreide rapporten aangetoond. Een jaar later doen ze het nog eens dunnetjes over. Zo had het NOS journaal op 28 december een reportage van Sander van Hoorn waarin de Palestijnse cameraman Mahmoed El Ajrami in het zonnetje werd gezet. Hij maakte de beelden bij veel reportages van Van Hoorn en blikte terug op de gebeurtenissen, onder andere het Israëlische bombardement bij een UNRWA school op 6 januari 2009, waarvan de NOS onterecht beweerde dat Israël de school zelf had getroffen en er 40 doden waren gevallen. Ook beweerde de NOS, toen en nu, dat Israël de school met witte fosfor had beschoten terwijl men die slechts had gebruikt om een rookgordijn op te werpen dat de eigen positie voor de vijand moest verbergen. Daarna ging het nog even over dat Israël niks de Gazastrook binnenlaat. In het item werd Israëls kant van de zaak in het geheel niet gegeven, we moesten het doen met het verhaal van Ajrami. In een andere NOS uitzending is dit niet goed gemaakt met een reportage vanuit Israël of door een Israëlische woordvoerder te laten uitleggen hoe het volgens hem was gegaan. Overigens heeft Van Hoorn zelf een keer gezegd dat je moet oppassen wat betreft de objectiviteit van de berichtgeving als je je te eenzijdig verlaat op Arabische journalisten en cameramensen.


NRC Handelsblad herdacht de Gaza Oorlog onder andere door een interview met kolonel Desmond Travers, een lid van de Goldstone commissie (24 december), die beweerde dat 'er geen militaire reden was om de Gazastrook binnen te gaan om een einde te maken aan de raketaanvallen door Hamas'. Israël zou over de technologie beschikken om die raketten uit te schakelen en de lanceerders te elimineren zonder Gaza binnen te gaan. De vraag waarom Israël dan zo lang de raketaanvallen tolereerde ontwijkt hij vervolgens, om uit te leggen waarom Israël volgens hem ten strijde trok. Israël wilde de tegenslagen van de Libanon Oorlog tegen Hezbollah wreken, Livni wilde de verkiezingen winnen, en het vertrek van de regering-Bush. De Israëlische militairen zouden 'hoe dan ook de Gazastrook in willen'. Bewijs? De operatie was al maanden tevoren voorbereid.

Het is toch maar goed dat iemand die blijkbaar zeer deskundig is wat betreft het kunnen van het Israëlische leger en de motivaties van de regering ons even voor komt lichten. Waarom zoiets niet aan het Israëlische leger wordt voorgelegd? Tsja, we gaan toch geen oorlogscriminelen om hun mening vragen? En het is toch alleszins logisch dat Israël jarenlang duizenden raketten van Hamas heeft getolereerd terwijl het die ook zonder grondoperatie 'onmiddellijk' had kunnen uitschakelen? Israëli's doen nou eenmaal niets liever dan Palestijnen doodschieten en gaan veel liever met een grote legermacht het gebied in dan veilig vanuit de lucht Hamas posities uit te schakelen. En Israëlische ouders zien hun zonen (en dochters) graag sneuvelen voor het vaderland, ook als dat geen enkel militair doel dient.
Travers herhaalt ook nog maar eens het cliché dat 'door het toenemend geweld van Israël zijn veiligheid afneemt'. Misschien dat Travers de Israëlische regering eens kan voorlichten, en kan uitleggen hoe het komt dat na de Israëlische terugtrekking uit Gaza, na de terugtrekking uit Libanon en eerder na de terugtrekking van grote delen van de Westoever het geweld juist toenam. Als hij voor dat probleem een oplossing weet denk ik dat een groot deel van de Israëlische politiek en het volk hem diep dankbaar zou zijn.
Dit is dus het niveau van de krant voor wie de nuance zoekt, en tot zover de waarheidsvinding en kritische rol van de journalistiek waar het de Gaza oorlog betreft. (past dit hier wel?)

Een paar dagen later kwam de NRC onder de kop 'De Palestijnen is zestig jaar onrecht aangedaan', met een interview met Karen Koning Abuzayd, vanaf 2005 directeur-generaal van de UNRWA. Haar missie zit erop, en dat wordt naar goed VN gebruik afgesloten met nog even een paar fikse trappen naar Israël. Ze heeft oorlogen in Bosnië, Sierra Leone en Soedan meegemaakt en verwachtte in 2000 in Gaza in de beschaafde wereld te belanden en aan een soort opbouwmissie mee te werken ('Gaza was de veiligste plek waar ik ooit had gewoond'). Maar dat viel tegen, want de tweede intifada gooide roet in het eten, en na 2005 ging het allemaal nog harder achteruit, met de Gaza Oorlog als dieptepunt. Gevraagd naar het verschil met de andere brandhaarden die ze heeft gezien, zegt ze dat nergens de bevolking zo vaak hoop wordt gegeven en die daarna weer de grond wordt ingeslagen. En dat nergens een conflict zo lang duurt, en vluchtelingen na 60 jaar nog steeds niet in een veilig gebied leven. Dat is wellicht zo, maar zij legt de oorzaak daarvan onterecht weer eens geheel bij Israël. Geen woord over de Israëlische terugtrekking uit Gaza, Hamas dat in 2006 de verkiezingen won en in 2007 een bloedige coup pleegde, geen woord over het voortdurende streven van Hamas om Israël te bevechten en te verslaan, geen woord over de onvrijheid onder Hamas, de onderdrukking van vrouwen, minderheden en andersdenkenden, het oppakken van journalisten.

Nee, integendeel, Israël zou de Gazastrook nog steeds bezetten en het Westen moet met Hamas gaan praten en de boycot stoppen. En zich tegelijkertijd veel harder opstellen naar Israël toe. Ze wijst ook nog even op het zogenaamde 'recht op terugkeer' van de Palestijnse vluchtelingen, dat overigens ook in een van de vragen van Guus Valk als vaststaand recht wordt beschreven. Ze heeft ervoor gestreden dat de vluchtelingen mogen kiezen waar ze willen wonen, omdat 'zonder een regeling van dit probleem' een oplossing van het conflict ondenkbaar is. En een regeling staat voor haar blijkbaar gelijk aan de Palestijnen hun zin geven. Voor het feit dat Israël niet aan haar eigen ondergang wil meewerken toont ze geen enkel begrip.
Het is overigens nog maar de vraag of de meeste vluchtelingen wel naar Israël willen terugkeren, en wijst een enquête uit 2003 onder Palestijnse vluchtelingen uit dat dit maar voor een kleine minderheid zou gelden. Een en ander hangt natuurlijk sterk af van de voorwaarden. En laten we, voor de duidelijkheid, niet vergeten dat we het over de nakomelingen (vaak de kleinkinderen) van de vluchtelingen hebben. Nog maar een klein deel van de oorspronkelijke vluchtelingen is nu nog in leven, en van hen was een gedeelte indertijd zelf pas sinds een paar jaar in Palestina en kwam eigenlijk uit een van de omliggende landen. Voor geen enkele andere groep vluchtelingen gelden zulke ruime criteria als voor de Palestijnen, en in tegenstelling tot de UNHCR is het werk van de UNRWA niet gericht op het oplossen van het probleem maar slechts op tijdelijke hulp. Een oplossing buiten het 'recht op terugkeer' wordt zelfs actief tegengewerkt, zowel door de UNRWA als de PLO. Aangezien het 'recht op terugkeer' indruist tegen Joodse zelfbeschikking in het gebied, zal Israël daar nooit mee instemmen (het druist ook in tegen het VN delingsplan uit 1947 en de hele idee van een tweestatenoplossing, waarin het idee immers is een Joodse en Arabische staat die beide het nationale thuis voor hun volk zijn).
Ook als maar tien procent van de vluchtelingen zou terugkeren, is dat een half miljoen mensen. Mensen die de staat voor een groot deel vijandig gezind zijn. Bovendien is de kans groot dat de diverse vluchtelingenorganisaties en -vertegenwoordigers de vluchtelingen zullen 'aanmoedigen' voor 'terugkeer' naar Israël te kiezen, waardoor het aantal veel hoger uit kan vallen. Men was not amused met de uitslag van bovengenoemde enquête, en het kantoor van het Palestijns Centrum voor Politiek Beleid en Onderzoek schijnt zelfs te zijn bestormd. Het 'recht op terugkeer' is overigens niet verankerd in het internationale recht, en VN resolutie 194 van de Algemene Vergadering spreekt niet van een 'recht op terugkeer'. Zie ook: Palestinian refugees right of return.

Het is dus niet zo gek dat het vluchtelingenprobleem nog niet is opgelost. De Arabische staten, de PLO en de Palestijnse vluchtelingenorganisaties houden het bewust in stand als middel tegen Israël. Dat ook de UNRWA daaraan meewerkt is een schande, een enorme verkwisting van geld, en misdadig naar al die vluchtelingen aan wie geen uitzicht op een beter leven wordt geboden. Maar dat zal geen westerse journalist tegen Karen Koning Abuzayd zeggen, dus zij kan rustig met de vuist op tafel slaan en zeggen dat het een schande is dat de internationale gemeenschap niet harder tegen Israël optreedt, terwijl de problemen in bijvoorbeeld Bosnië wel worden opgelost.

Nog steeds wordt de lezers van NRC Handelsblad essentiële informatie onthouden, en laat men maar één helft van de foto zien. Allerlei mensen mogen in de krantenkolommen hun woede en verontwaardiging over Israël uiten, terwijl dit nooit wordt tegengesproken, want ieder artikel of brief van de andere kant wordt geweigerd, en Israëli's worden alleen geïnterviewd indien zij voldoende kritisch tegenover Israël staan. Men moet nu eenmaal streng selecteren. Dat heet vrije pers, maar soms krijg je de indruk dat de media in handen zijn van een of andere sinistere lobby.

Ratna Pelle

IMO Blog Hoofdpagina

IMO Blog Archief