Conflict met Amerika over bouwen Jeruzalem verenigt Israel

IMO Blog, 2010

Veel mensen zijn blij met de recente harde opstelling van de VS tegenover Israël. Eindelijk doet de VS wat het jaren of decennia geleden al had moeten doen, en dat is Israël eens de waarheid vertellen en zich niet laten leiden door de macht van de Joodse lobby. Aldus diverse reageerders op internet. Een conflict tussen Israël en de VS speelt Israëls vijanden in de kaart en is vooral slecht voor Israël, dat immers afhankelijk is van de VS in verschillende opzichten, dat hebben de Israël bashers goed gezien.
Wat dat betreft is het moeilijk te begrijpen waarom Israël dit heeft laten gebeuren. Het is niet de eerste keer dat de regering een diplomatieke blunder maakt, maar meestal speelt minister van buitenlandse zaken Lieberman daar een hoofdrol in en die is nu opvallend afwezig.


Israël deed echter in feite wat veel landen doen: zich niet door anderen de wet laten voorschrijven. Jeruzalem heeft een enorme symbolische waarde, en minister van binnenlandse zaken Yishai van de religieuze Shas partij wou wellicht laten zien dat men in Jeruzalem doet wat men wil, zoals andere landen ook doen in hun hoofdsteden. Het was niet verstandig, het was niet professioneel, maar vanuit die optiek wel begrijpelijk, zeker voor een Shas minister waar het bouwen voor de ultra orthodoxen betreft, die kampen met grote woningnood.
Alom wordt gesproken van de vernedering van vicepresident Biden, doordat de aankondiging van de huizenbouw werd gedaan terwijl hij in het land was om de vredesbesprekingen met de Palestijnen vlot te trekken. Vergeten wordt dat het voor Israël nogal vernederend is dat de VS, de EU, en de VN zich continu bemoeien met ieder (Joods) huis dat over de groene lijn wordt gebouwd en ieder (Arabisch) huis dat wordt afgebroken. Met geen enkele andere soevereine staat bemoeien andere landen zich zo intensief en tot in detail.

Veel wijken in Oost-Jeruzalem waar Israël bouwt liggen vlak over de groene lijn, en in sommigen zoals Sheikh Jarrah en Silwan, leefden voor 1948, toen Jordanië Oost-Jeruzalem veroverde en de Joden eruit verdreef, ook of zelfs voornamelijk Joden. Het is bepaald vernederend steeds te moeten horen en lezen dat je een wrede bezetter en kolonist bent in een gebied waar je altijd hebt gewoond of waaruit je zelfs bent verdreven. De 'vernedering' van Biden moet dan ook in dit perspectief worden gezien. Overigens is de VS wat betreft Iran en Syrië heel wat minder gevoelig voor beledigingen: beide landen hebben de uitgestoken hand van de VS op een nogal vernederende wijze beantwoord: toenadering O.K, maar wel op onze voorwaarden. Syrië gaf Hezbollah nog wat extra wapens, en Iran deed nog wat extra testen met nieuwe raketten en sprak zo ongeveer dagelijks over de vernietiging van Israël. In de gehele Arabische wereld is nogal lauw gereageerd op de toenaderingspogingen van Obama. Waarom de VS haar meningsverschillen met Israël wat betreft Jeruzalem zo hoog opspeelt laat zich raden: zo laat het aan de Arabische wereld zien dat het wel degelijk onafhankelijk is en Israël niet blind steunt, en hoopt daardoor meer steun van de Arabische wereld te krijgen voor de wederopbouw in Afghanistan en Irak, en tegen een Iraans kernwapen.

Volgens sommigen wil Amerika niet zozeer het bondgenootschap met Israël veranderen of meer afstand nemen van Israël, maar een minder rechtse coalitie in Israël bewerkstelligen.
Jeffrey Goldberg schreef in de Atlantic:

So what is the goal? The goal is force a rupture in the governing coalition that will make it necessary for Netanyahu to take into his government Livni's centrist Kadima Party (he has already tried to do this, but too much on his terms) and form a broad, 68-seat majority in Knesset that does not have to rely on gangsters, messianists and medievalists for votes.

Ik heb niks tegen een centrum coalitie, en denk dat het inderdaad makkelijker is voor de VS om met zo'n coalitie zaken te doen, dat zo'n coalitie beter is voor Israël, en dat de kans op een totale escalatie van het conflict er wat kleiner op wordt. Maar dat maakt het nog niet legitiem voor de VS om zich op een dergelijke manier in de politieke aangelegenheden van een bondgenoot te mengen. In het Amerikaanse congres zitten naar ik aanneem ook de nodige gangsters, messianists and medievalists. Maar er is, aldus Ami Isseroff, nog een ander probleem met dit idee:

But the real problem with Goldberg's or Obama's or Rahm Emanuel's idea is not the medievalists and the messianists and the gangsters. It's the rest of us Israelis. Whoever concocted this idea should try to understand Israeli political reality. Israel has been drifting fairly steadily rightward with every failed "peace" initiative. The drift is also fueled by demographics. The older generation of "original Israelis" and Labor Zionists is giving way to a population that is increasingly religious and right-wing oriented, and that portion of the population is also the most politically active.
(...)
The result of the display of histrionics. and the clumsy, amateurish political maneuvering by the U.S. government will be two-fold. On the one hand, it will embolden the Palestinians to make outrageous demands and to step-up violence and incitement. Already, the "moderate" Salem Fayyad, is spreading a vicious tale that the renovated Hurva Synagogue trespasses on the grounds of the Al-Aqsa Mosque. He is reaping rewards in the form of "moderate" riots. The synagogue was in the same place for almost 300 years and no Muslim complained. It was destroyed in the fighting of 1948 by SS-trained saboteur Fawzi el Kuttub and his minions, and then desecrated by a mob of looters. Such is the effrontery of the "moderate" Fayyad and his gangsters and medievalists that they protest at repair of a place of worship that was desecrated by their own people.

On the other hand, Hillary Clinton's histrionics cannot help Tzipi Livni and the left. it can only bring about the formation of a right wing extremist government in Israel.

Volgens Isseroff is Jeruzalem een 'consensus issue' in Israël, en is er dus weinig begrip voor de woede van de VS over woningen in een Joodse wijk vlak over de groene lijn. Dit conflict verenigt juist iedereen behalve het vredeskamp dat bijna is verdwenen, en zal Netanjahoe populairder maken als de hoeder van Jeruzalem. Hij haalt verschillende toespraken van Rabin aan waarin hij over Israëls ondeelbare stad Jeruzalem spreekt:

"The top priority for all of us is a united Jerusalem, under Israel's authority"
Emotional and idealistic attachment aside, Rabin understood what Obama and Clinton and Goldberg do not. An Israeli government can sell a peace agreement as a good deal only if it achieves the historic restoration of Jerusalem as the capital of the Jewish people, recognized and acknowledged by the entire world. Jerusalem was Rabin's ace. Rabin also understood that there is no political or cultural reality to a peace agreement if it does not include recognition of Jewish rights in Jerusalem. Fifteen years of "peace" process violence have not put Israelis in a more compromising mood, nor have they made much of a dent in the 3,000 year-old attachment of the Jewsh people to Jerusalem.

The US government could not have chosen a better issue to unite Israelis behind a right-wing government. Shas Interior Minister Eli Yishai wanted to create a political mess with his announcement of building plans in Ramat Shlomo. It was easy for him to do it, because US set up the target for him. U.S. pressure on Netanyahu made Netanyahu vulnerable to the right, not to the left. Jerusalem unites the orthodox and the medievalists, the messianics and the skeptics and the pragmatic Zionists, because it is an issue that has something for everyone. It is a religious symbol. It is a symbol of national sovereignty. It is an issue for regular folks, for gangsters, medievalists, and messianists. It is the issue par excellence for cheap demagoguery, for righteous patriotic fervor and all the good, bad and dangerous emotions and ideologies that motivate the best and worst in politics and national life.

Jerusalem is still a point of bitterness for those who remember or who studied the Israel War of Independence. Jerusalem is not just a place that is a synonym for "holiness" as it is used in Western culture. It is a synonym for blood and determination to the point of death. Jerusalem is and was watered by the blood of our ancestors and our own generation. By "ancestors" I don't mean people from the time of King David. I mean our fathers, grandfathers, uncles, cousins and in some cases ourselves, who fought there in two wars, who were murdered in 1921 and 1929 and 1936 and in the Second Intifada. The burnt-out shells of the armored cars that tried to break the blockade in the battle of the roads still line the road to Jerusalem.

Almost everyone knows how the old city of Jerusalem was ethnically cleansed of Jews in 1948, how the city was starved by a real blockade, not the charade that goes on in Gaza today. Everyone knows about the pogroms that took place there in 1929 and 1936. And if all that history was not enough, the Palestinians demonstrated in the second "Intifada" that nothing changed. Given the chance, they will throw rocks and shoot at Jews in Jerusalem and invent pretexts about dangers to Al-Aqsa mosque. We do not talk about these things often, but almost everyone in Israel knows them.

Ik citeer er zo uitgebreid uit omdat Ami Isseroff, beter dan ik, kan beschrijven wat Jeruzalem voor Israëli's betekent en waarom het voor hen zo belangrijk is. Hij is zelf overigens seculier en links georiënteerd, en heeft niet veel op met messianistische kolonisten en ultra orthodoxen. Het probleem is dat in de discussie over Israël buiten Israël, bijna niets van bovenstaande feiten doordringen. Geheel Oost-Jeruzalem zou bezet zijn en de Arabieren toebehoren, over de Joodse heilige plaatsen en het feit dat er altijd al Joden in Oost-Jeruzalem hebben gewoond, lees je weinig. Nog minder lees je over hoe de Joden uit de oude stad en wijken als Sheikh Jarrah zijn verdreven, met achterlating van huis en haard. Nog minder lezen we over de blokkade van Jeruzalem in 1948 door het Jordaanse leger en Arabieren uit de omliggende dorpen, waardoor de 100.000 Joden in de stad bijna verhongerden.

Het is volkomen onlogisch en onfair in Jeruzalem de groene lijn als grens te zien. Dit is de wapenstilstandsgrens die tot stand kwam na de gevechten tussen Israël en Jordanië, waarbij de gehele oude stad, met haar meer dan 50 synagoges, in Jordaanse handen viel. Zij werd daarmee natuurlijk niet opeens rechtmatig Arabisch bezit. Bovendien heeft Jordanië bijna alle synagoges verwoest en hield zich niet aan de afspraak dat Joden vrije toegang tot de Klaagmuur zouden hebben. Ook de toegang tot de Israëlische enclave Mount Scopus werd geregeld geweigerd. Dat alles heeft aan het ressentiment van Israëli's over Jeruzalem bijgedragen, en men was dan ook euforisch toen Israël in 1967 de stad geheel onder controle kreeg. Niet alleen religieuze fanaten, bijna alle Joden zien Jeruzalem als hun rechtmatige hoofdstad. Een aantal Arabische wijken in Oost, waar nooit Joden hebben gewoond, zouden aan de Palestijnen kunnen worden overgedragen, en die kunnen dat dan Oost-Jeruzalem noemen.

All the well-meaning "peace" activists and advocates, as well as those who are not so well meaning, must understand: any Israeli government that acquiesces to US demands in Jerusalem will fall prey to demagogues of the right, and not without justice. The unreasonable, unseemly and unilateral pressure, the constant arrogant declarations that Israeli settlement in the eastern part of Jerusalem is "illegal," (Ramat Shlomo is actualy in the north-center of Jerusalem), the rude histrionics of Hillary Clinton, aided by the extremism and incitement of the Palestinians, the crude epithets of the American press, are empowering the worst elements of the Israeli extremist right, and giving support and comfort to every Muslim and Arab extremist in the Middle East. Obama is sowing the wind, and we shall all reap the whirlwind.

Het is opvallend dat de VS (en de EU, de VN en het Kwartet bij elkaar) zich vrijwel niet uitlaat over de Palestijnse opruiing. Palestijnen buitelen over elkaar heen met verklaringen dat Israël door de renovatie van de in de oude Joodse wijk gelegen Hurva synagoge de Al Aqsa Moskee bedreigt en deze dus beschermd moet worden, dat Israël de derde tempel wil bouwen, dat Israël de Palestijnen wil uitroeien en/of de stad etnisch zuiveren, etc. Kortom, het bekende verhaal, en altijd goed voor rellen en eventueel meer. Dat bedreigt de vrede toch evenzeer als de 1600 woningen in Ramat Shlomo zou je zeggen. Maar ik heb hierover alleen een enkele korte opmerking van de VS gezien, en dat was nadat eerst Israël uitgebreid was bekritiseerd.

Het was ook opvallend stil rond de inauguratie van een plein in Ramallah dat is vernoemd naar Dalal Mughrabi, een vrouwelijke terroriste die in 1978 een Israëlische bus kaapte waarbij alle 37 inzittenden gedood werden (burgers, geen soldaten). Achter de schermen moet er wel wat over zijn gezegd, want het werd eerst uitgesteld, waarna het toch bleek te hebben plaatsgevonden, maar in iets andere vorm. Ook was er een seminar naar haar vernoemd. Dit alles precies in de periode dat Biden in Israël en de Palestijnse gebieden was, dus bepaald vernederend zou je zeggen, maar de grote woede aanval van Clinton richting president Abbas is me ontgaan. De EU heeft misschien nog wel meer reden om boos te zijn, want zij financiert de PA voor een flink deel en dus ook zo'n ceremonie en seminar en alle andere zaken die naar Mughrabi en andere terroristen zijn vernoemd (scholen, computercentra, zomerkampen, etc.). Maar ik heb Ashton alleen over de 1600 woningen gehoord.

"Je bromt sneller op je vrienden dan op je vijanden. De VS heeft bepaalde verwachtingen van Israël, niet van de Arabische staten," zo zei iemand tegen mij in een discussie hierover. Bekend is het argument dat het Westen aan Israël hogere eisen stelt omdat het zelf zegt een democratie te zijn en zich met onze maatstaven wil meten. Dit argument vind ik om twee redenen tekort schieten of zelfs onfair. In de eerste plaats ontslaat het andere landen of entiteiten nooit van de plicht om de mensenrechten te respecteren. Ook de Palestijnse Autoriteit heeft de routekaart ondertekend, waarin staat dat er een eind moet komen aan de opruiing, en president Abbas verklaart vaak genoeg voor vrede te zijn, waarna hij weer eens van wal steekt tegen Israël. Hem op zijn eigen aandeel en verantwoordelijkheden wijzen lijkt me niet meer dan redelijk. In de tweede plaats doet Israël het al een heel stuk beter dan de Arabische landen, maar het is wel met sommige van hen in conflict, en het is lastig om in de strijd met bewegingen als Hamas en Hezbollah (beiden door Syrië en Iran ondersteund en bewapend) je aan hoogstaande humanitaire principes te houden, terwijl zij juist misbruik maken van het feit dat voor jou strengere regels gelden. Hamas weet dat Israël probeert het aantal burgerdoden zo laag mogelijk te houden, en daarom werkt de tactiek om kinderen en vrouwen huizen en gebouwen te laten beschermen, en om zich in ziekenhuizen te verschuilen.

En dan nog iets over dat brommen: ik vind dat allemaal prima, maar brom je ook zo in het openbaar op je vrienden? Is het niet veel gebruikelijker om off the record harde taal te bezigen maar naar de buitenwereld toe eenheid uit te stralen? Lee Smith, kenner van de Arabische wereld, schrijft dat dit openlijke bekritiseren en afvallen van je vrienden juist als teken van zwakte wordt gezien in de Arabische wereld:

Some U.S. commentators have praised the Obama administration's recent condemnation of Israel for announcing, during Vice President Joe Biden's visit, that it intended to build 1,600 apartment units in East Jerusalem. The White House's response, they argue, sends a strong message that Washington won't be bullied. In the Middle East, however, there is nothing that reeks so much of weakness as beating up on an ally in public. Moreover, this tongue-lashing comes shortly after the White House swallowed the open taunts of its adversaries. At a recent Damascus banquet featuring Iranian President Mahmoud Ahmadinejad, Hezbollah's Hassan Nasrallah, and Hamas' Khaled Meshaal, Syrian President Bashar Assad openly mocked Secretary Hillary Clinton. He joked that he had misunderstood her demands that Syria distance itself from Iran, so instead, said Assad, he was waiving visa requirements for visitors from the Islamic Republic of Iran.

Dit klopt met het steeds assertievere gedrag van Iran en Syrië. Ik hoop zeer dat Lee Smith en Ami Isseroff beide ongelijk hebben, en dat de Israël bashers die zo blij zijn dat de VS eindelijk eens durft te zeggen waar het op staat van een koude kermis thuis zullen komen. Ik hoop dat niet alleen de VS, maar meer nog de EU en de VN, eens wat meer oog krijgen voor de minder fraaie kanten van Abbas' 'gematigde' Palestijnse Autoriteit, en voor de aard van het Hamas regime in Gaza. En ik hoop vooral dat de notie dat de groene lijn in Jeruzalem de grens vormt, en Oost-Jeruzalem in zijn geheel de Arabieren toebehoort, wordt losgelaten. Dat zou ook de kansen op vrede ten goede komen. En ja, een andere regering in Israël zou ook mooi zijn, en het zou daarbij helpen als Israëli's zich in de wereld iets meer gehoord en begrepen voelen.

Ratna Pelle

IMO Blog Hoofdpagina

IMO Blog Archief